Edukacja dorosłych wobec zjawiska marginalizacji

Sylwia Baranowicz

Relacja z konferencji

W dniach 23-24 marca 2006 r. w Zakopanem odbyła się trzecia międzynarodowa konferencja andragogiczna z cyklu Wyzwania Współczesnej Edukacji Dorosłych, zorganizowana przez Górnośląską Wyższą Szkołę Pedagogiczną im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach. Tegoroczna konferencja odbyła się pod hasłem Edukacja dorosłych wobec zjawiska marginalizacji. Konferencja była odpowiedzią środowiska andragogów na coraz powszechniejsze zjawisko marginalizacji wielu grup społecznych. Podczas obrad plenarnych i w sekcjach szczególną uwagę poświęcono specyfice kształcenia osób starszych, niepełnosprawnych, obcokrajowców, bezrobotnych i mieszkańców wsi. Konferencja zgromadziła 60 uczestników z 25 ośrodków akademickich oraz instytucji zainteresowanych tą tematyką z całej Polski i z zagranicy. Zgłoszono 30 referatów, które zaprezentowane zostały podczas sesji plenarnej i dwóch sekcji tematycznych. Otwarcia konferencji dokonali dr Mirosław Wójcik - rektor GWSP w Mysłowicach oraz dr Artur Fabiś - kierownik konferencji, obrady zaś rozpoczął prof. Józef Półturzycki - przewodniczący Rady Naukowej Konferencji, który wygłosił również wykład inauguracyjny podczas sesji plenarnej. Wykład ten był swoistym wprowadzeniem do problematyki związanej ze zjawiskiem marginalizacji i wskazaniem na rolę edukacji w procesie zapobiegania zjawisku wykluczenia i walki z nim.

W sesji plenarnej znalazły się referaty wprowadzające w tematykę, skupiające się na kwestiach podstawowych definicji, opisie zjawiska marginalizacji, przyczyn, skutków i form wspierania grup marginalizowanych. W sesji tej problematyka wystąpień była dość różnorodna. Profesor Józef Kargul w swoim referacie przedstawił kształcenie ustawiczne jako formę walki z marginalizacja "ludzkich odpadów". Na uwagę zasługiwały również referaty, dotyczące marginalizacji mieszkańców wsi oraz osób niepełnosprawnych. Interesujące było również wystąpienie dr Barbary Juraś-Krawczyk na temat środowiska gejowskiego oraz wystąpienie dr Małgorzaty Olejarz, która opisywała działalność "Uniwersytetów Ulicznych" w blokowiskach.

Pierwsza z sekcji tematycznych dotyczyła problematyki osób starszych i zapobieganiu ich marginalizacji oraz dyskryminacji poprzez aktywność społeczną oraz niepełnosprawności, między innymi marginalizacji społecznej i zawodowej osób niesłyszących.

W sekcji drugiej dr Anna Frąckowiak w swoim referacie przedstawiła Amerykańskie programy edukacyjne na rzecz przeciwdziałania marginalizacji osób dorosłych, a kolejny referent omówił Motywy podejmowania kształcenia podyplomowego przez osoby dorosłe. Całodzienne obrady zakończyła uroczysta kolacja w góralskiej karczmie "Polany".

W drugim dniu konferencji sympozjum również odbyło się w dwóch sekcjach, obejmujących referaty o bardziej zróżnicowanej tematyce. Zjawisko marginalizacji rozpatrywane było między innymi w aspekcie kulturalnym, na przykładzie kółka teatralnego CKU w Częstochowie oraz niemieckiej koncepcji subkultury jako projektu wspierania emancypacji i integracji społecznej poprzez aktywność kulturalną. Aspekt kulturalny zapobiegania zjawisku marginalizacji dotyczył nie tylko osób dorosłych oraz starszych, ale i młodych mieszkańców blokowisk. W tej sekcji został poruszony problem bezrobocia. Doktor Aneta Niewęgłowska i dr Małgorzata Wiśniewska poświęciły swój referat osobom bezrobotnym i ich kształceniu w organizacjach społecznych okresu międzywojennego jako formie przeciwdziałania zjawisku marginalizacji, natomiast dr Alina Matlakiewicz opowiedziała o koncepcji rozszerzenia dostępu do edukacji na podstawie brytyjskiego szkolnictwa wyższego.

Obrady sekcji drugiej zostały rozpoczęte referatem prof. Olgi Czerniawskiej na temat Edukacji dorosłych we Włoszech wobec emigrantów. Kolejny referat dotyczył rozważań na temat nowoczesnej technologii w edukacji jako formy zapobiegania marginalizacji. Ciekawe było również wystąpienie dotyczące teraźniejszości i przyszłości Romów na przykładzie społeczności uczniowskiej.

Obrady w tej sekcji stały się również okazją do przedstawienia przez dr Joannę Stelmaszczyk projektu dotyczącego studenckich warsztatów andragogicznych. Zamknięcia i podsumowania konferencji dokonał prof. Józef Półturzycki oraz dr Artur Fabiś, który zapowiedział jednocześnie kolejne spotkanie z cyklu Wyzwania Współczesnej Edukacji Dorosłych za rok.

Konferencja była także okazją do zorganizowania posiedzenia Zespołu Pedagogiki Dorosłych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Referaty wygłoszone w jego trakcie wzbudziły żywe dyskusje - kontynuowano je również w czasie przerw. Konfrontacja perspektyw wielu dziedzin naukowych w połączeniu z omawianiem doświadczeń praktycznych okazała się być, zgodnie z przewidywaniami, niezwykle interesującym doświadczeniem poznawczym dla uczestników konferencji. Dowodzi to, iż spotkania tego typu są bardzo potrzebne i warto je kontynuować. Wszystkie referaty wygłoszone na konferencji zostaną bowiem zebrane w formie publikacji, która zawierać również będzie referaty osób nieobecnych w Zakopanem. Cel konferencji, jakim była interdyscyplinarna dyskusja na temat relacji pomiędzy trwałym rozwojem a kryzysami, prezentacja oraz wymiana doświadczeń zdobytych dzięki praktyce badawczej i analizom teoretycznym z obszaru marginalizacji, został w pełni osiągnięty. Można mieć również nadzieję, że kontakty nawiązane w czasie jej trwania zaowocują dalszą wymianą idei, możliwych podejść analitycznych, a przede wszystkim współpracą badawczą w zakresie problematyki trwałego rozwoju społeczeństwa i zapobieganiu kryzysom społecznym.