Co różni platformy edukacyjne Moodle i OLAT?

Ewa Palka

Wprowadzenie

W niniejszym opracowaniu omówione zostaną najważniejsze elementy różniące, a także łączące platformy dydaktyczne Moodle i OLAT. Porównanie przeprowadzone zostanie z uwzględnieniem aspektów pedagogicznych i technicznych. Wsparciem dla nauczania z wykorzystaniem technik komputerowych i internetu, w ostatnim czasie zyskującego coraz większe znaczenie, są systemy e-learningowe, czyli środowiska umożliwiające interakcję pomiędzy użytkownikami oraz zapewniające dostęp do materiałów dydaktycznych. Popularnymi dziś na świecie platformami edukacyjnymi są zarówno systemy płatne, np. Blackboard, Clix czy WebCT30, jak i systemy darmowe, w tym Moodle i OLAT.

W Polsce w ostatnim okresie OLAT cieszy się coraz większym powodzeniem i staje się istotnym konkurentem powszechnie wykorzystywanego oprogramowania Moodle. Zasadniczym celem opracowania jest nie tylko omówienie najistotniejszych faktów różniących platformy Moodle 1.8 i OLAT 6.x, ale również wskazanie zalet systemu OLAT jako nowego narzędzia e-learningowego. Artykuł powstał w oparciu o opracowania dostępne w internecie oraz własne doświadczenia zebrane podczas korzystania z obu systemów.

Metody porównywania platform

Dokonując porównania platform edukacyjnych, należy skupić się na dwóch zasadniczych aspektach. Bardzo ważny z punktu widzenia zarówno nauczyciela, jak i ucznia, jest aspekt pedagogiczny - zapewnienie sukcesów w nauce poprzez autonomiczne uczenie się, samokontrolę i bezpośredni kontakt użytkowników. Aspekt techniczny dotyczy natomiast dostępności platformy, wymagań sprzętowych, kosztów eksploatacji. Mając na uwadze te dwa aspekty, można sformułować szereg kryteriów umożliwiających porównanie platform edukacyjnych.

Łącząc najistotniejsze informacje z publikacji P. Catheralla¹ i prezentacji OLAT-Moodle comparision² z kryteriami zaproponowanymi przez społeczność EduTools³, w niniejszej pracy przyjęto sześć kategorii, według których dokonane zostanie porównanie platform Moodle i OLAT. Są to: ogólne informacje, zarządzanie zawartością, komunikacja, wsparcie, wymagania systemowe oraz inne, ale istotne cechy. Dla uchwycenia najważniejszych elementów zbliżających i różniących omawiane platformy⁴ edukacyjne, systemy zostaną scharakteryzowane równolegle w oparciu o wymienione powyżej kryteria.

Ogólne informacje

Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) jest darmowym systemem zarządzania kursami internetowymi klasy LMS (Learning Management System), opartym na licencji open source GNU GPL⁵. Jest również systemem VLE (Virtual Learning Environment) umożliwiającym zarówno nauczanie, jak i uczenie się, oraz pozwalającym na współpracę w trybie synchronicznym bądź asynchronicznym. Platforma została utworzona przez Martina Dougiamasa w roku 1999 na australijskim Uniwersytecie w Perth.

OLAT (Online Learning And Training) jest darmową platformą internetową umożliwiającą prowadzenie lub wspomaganie procesu dydaktycznego, opartą na licencji open source Apache 2.0⁶. Jest to system zarówno klasy LMS, jak i LCMS (Learning Content Managment System) oraz, podobnie jak Moodle, jest systemem VLE. Platforma ta została utworzona przez zespół programistów Uniwersytetu w Zurychu w tym samym roku co Moodle. Jej pierwsza wersja również została napisana w PHP i oparto ją na tej samej strukturze. W roku 2000 przyznano jej nagrodę MeDiDa-Prix. Ze względu na techniczne ograniczenia PHP, duże zapotrzebowanie na platformę i jej szerokie wykorzystanie, została ona w 2004 roku całkowicie przeprojektowana i powtórnie zaimplementowana w języku Java (OLAT wersja 3.0). Dzięki temu stała się systemem zarządzania strategicznego uczenia się⁷. W roku 2008 platforma otrzymała nagrodę Open Source Award w kategorii „szwajcarskość” („Swissness”)⁸ na wystawie i konferencji oprogramowania open source w Szwajcarii, a rok później została zwycięzcą w kategorii Best Open Source Learning Platform⁹.

Zarządzanie zawartością

Z punktu widzenia zarządzania zawartością platformy rozpatrzone zostaną następujące aspekty: kursy i zarządzanie zasobami (czyli elementy dydaktyczne i sposoby ich wykorzystania), narzędzia oceny (czyli metody oceniania i sprawdzania wiedzy uczestników kursu) oraz zarządzanie użytkownikami.

Kursy i zarządzanie zasobami
Na platformie Moodle pełną kontrolę nad wszystkimi ustawieniami kursu posiada autor kursu (prowadzący). Obsługiwane są kursy o prostej, niehierarchicznej strukturze i z góry określonym formacie - tygodniowym, tematycznym lub towarzyskim. W pierwszym z wymienionych formatów kursy podzielone są na jednostki odpowiadające tygodniom z dokładnie określonymi datami rozpoczęcia i zakończenia. Kursy niemające ograniczeń czasowych, składające się z jednostek zwanych tematami, dostępne są poprzez format tematyczny. Natomiast w przypadku, gdy forma działania kursu nie jest dokładnie sprecyzowana (nie muszą być to nawet kursy), stosowany jest, bazujący na forum dyskusyjnym, format towarzyski. Spośród tych propozycji prowadzący musi zawsze wybrać dokładnie jeden format. Moodle oferuje wiele różnych elementów wykorzystywanych do budowy kursu. Pod względem funkcjonalnym można je podzielić na trzy grupy:

• elementy służące do prezentacji informacji - mogą być to materiały dydaktyczne umieszczane na stronach kursu w postaci tekstu (wprowadzanego w przeznaczonych do tego celu obszarach), plików zewnętrznych (pliki graficzne, slajdy PowerPoint, pliki PDF, dokumenty Word), słowników pojęć itp.;
• elementy służące sprawdzaniu postępów studentów - różnego rodzaju quizy, testy, zadania;
• elementy motywujące do nauki i dające kontakt z prowadzącym, np. ankiety, czaty.

Składowe te mogą być łączone z określonymi częściami kursu. Można określać dostęp do nich oraz zarządzać nimi nawet w trakcie trwania kursu. Elementy kursu nie mogą być jednak udostępniane innym prowadzącym ani ponownie wykorzystywane w innych kursach.

Podobnie jak Moodle, platforma OLAT wyposażona jest w rozbudowane narzędzie do tworzenia i zarządzania kursami e-learningowymi. System kursów oparty jest na koncepcji projektu IMS Learning Design - kursy charakteryzują się modularnością (dowolną, nienarzuconą z góry strukturą hierarchiczną) oraz elastycznością, czyli możliwością tworzenia własnych elementów dydaktycznych. Do zarządzania kursami służą elementy, z przypisanymi elastycznymi atrybutami, które można podzielić na cztery podstawowe grupy:

• związane z zawartością kursu (elementy umożliwiające prezentację różnych treści edukacyjnych, np. folder, materiał SCORM);
• umożliwiające współpracę (elementy pozwalające na aktywny udział w kreowaniu zawartości kursów, np. forum);
• umożliwiające ocenianie (sprawdzanie wiedzy kursantów - testy, zadania);
• służące do przekazywania informacji (elementy wspomagające wymianę informacji, np. formularz kontaktowy).

Z tych elementów można budować kursy o dowolnej złożoności lub dokonywać ich modyfikacji (np. określać ich widoczność dla poszczególnych grup użytkowników). Kursy mogą być tworzone przez autora lub pobierane z zasobów platformy. Dodatkowo każdy użytkownik posiada prywatny i publiczny folder, do którego może dodawać pliki. Istnieje możliwość eksportowania i ponownego importowania do innej instalacji OLAT zasobów edukacyjnych (w tym kursów) oraz współdzielenia ich z innymi użytkownikami, co nie jest możliwe w Moodle.

Narzędzia oceny
Platforma Moodle obsługuje narzędzia pomocne w dokonywaniu oceny uczniów. Nauczyciel może definiować odrębną skalę ocen dla każdego kursu oraz przekopiowywać oceny do arkusza kalkulacyjnego w celu ich dalszej analizy. Warte uwagi są takie zasoby, jak moduł Quiz (do tworzenia różnych typów pytań - testów wielokrotnego wyboru, krótkich odpowiedzi itp.) oraz moduł Zadanie (umożliwiający sprawdzanie i ocenianie wysłanych przez studenta plików). Innym ciekawym elementem pozwalającym na weryfikację wiedzy jest moduł Warsztaty. Pozwala on uczestnikom na wzajemne ocenianie przesłanych prac. Zajmuje się również koordynacją i odpowiednią dystrybucją wystawionych ocen.

Podobnie jak w Moodle, w systemie OLAT obsługiwane są narzędzia oceny online i quizy. Wyniki mogą być również importowane do arkusza kalkulacyjnego oraz - co więcej - do oprogramowania umożliwiającego ich statystyczną analizę - SPSS¹⁰. Sprawdzanie wiedzy kursantów jest jednym z elementów kursu. Moduł Ocena służy do publikacji ocen za zrealizowane aktywności i dotyczących ich komentarzy. Do weryfikacji teoretycznej wiedzy kursantów wykorzystywane są Testy - czyli pytania oparte na formacie IMS Questions & Test Interoperability Specyfication, tworzone zarówno na platformie, jak i importowane z innych narzędzi wspierających ten format. Odmianą Testu jest Samoocena, umożliwiająca użytkownikowi samodzielne sprawdzanie swojej wiedzy. Poza tymi narzędziami dostępne są też inne elementy, jak ankieta czy zadanie (plik z poleceniami do wykonania).

Zarządzanie użytkownikami
Platforma Moodle wspiera wiele mechanizmów uwierzytelniających konta użytkowników, jak na przykład standardową weryfikację przez e-mail, metodę LDAP, IMAP, POP3 oraz NNTP czy zewnętrzne bazy danych. Metody te, a szczególnie ostatnia, znacznie poszerzają możliwości zarządzania użytkownikami. Do systemu może się zalogować osoba posiadająca własne konto. Istnieje też możliwość zalogowania się jako gość, czyli niezarejestrowany użytkownik, który posiada ograniczony dostęp do zasobów platformy. System oferuje wiele różnych rozwiązań dotyczących dostępu użytkowników do poszczególnych kursów, np. umożliwia tworzenie grup studentów i elastyczne zarządzanie nimi (nawet podczas trwania kursu). Administrator przypisuje użytkowników do utworzonego kursu, a dostęp do poszczególnych elementów może być regulowany za pomocą specjalnych haseł, zaś do całego kursu za pomocą klucza dostępu.

Platforma OLAT również oferuje wiele mechanizmów uwierzytelniających, jak np. wsparcie mechanizmu LDAP. Dodatkowo zachowuje pełną integrację z Shibboleth¹¹ oraz z Central Authentication Service. Użytkownicy „dodawani” są do kursów przez administratora lub ich dane importowane są z arkusza kalkulacyjnego Excel czy OpenOffice. System OLAT pozwala na tworzenie grup użytkowników i przydzielanie ich do kursów, a także oferuje rozbudowany system nadawania uprawnień. Zasadniczą ideą jest zróżnicowanie ról, jakie można przydzielać użytkownikom, czyniąc ich np. zarządcami grup lub użytkowników. Mogą oni rejestrować się samodzielnie, podając jedynie adres e-mail. Bezpośrednie logowanie do systemu następuje przez podanie nazwy użytkownika i jego hasła. Podobnie jak w Moodle, można utworzyć konto gościa.

Komunikacja

Dyskusje są integralną częścią platformy Moodle. Komunikacja ma miejsce albo pomiędzy użytkownikami, albo ich grupami, zarówno w trybie asynchronicznym, jak i synchronicznym. Do najczęściej stosowanych narzędzi komunikacyjnych zaliczamy czaty i fora dyskusyjne. Forum stanowi część całego kursu lub też element powiązany z jego konkretnym fragmentem. Posty tworzone są przy pomocy wbudowanego edytora WYSWIG. Autor kursu może określać, kto ma dostęp do danego forum i kto może się na nim wypowiadać. Istnieje również możliwość tworzenia prywatnych forów dyskusyjnych.

W przeciwieństwie do forum - czat jest narzędziem do komunikacji w czasie rzeczywistym, tworzonym jako nadrzędna składowa kursu lub w powiązaniu z konkretnym jego etapem. Wymagane jest, by uczestnicy byli zalogowani. Prowadzący może ustalić dostępność czatu dla użytkowników. Uczestnicy czatu mogą być dzieleni na podstawie ich przynależności do różnych grup. W Moodle istnieje również system komunikacji - moduł Wiadomości, który wysyła komunikaty tekstowe do wszystkich użytkowników platformy. Możliwe jest przeszukiwanie listy użytkowników w obrębie kursu i poza nim, tworzenie listy kontaktów oraz blokowanie wybranych użytkowników. Niestety platforma ta nie oferuje kont poczty elektronicznej, bowiem zakłada się, że użytkownicy posiadają własne, niezależne od systemu.

Innym ciekawym narzędziem platformy Moodle, umożliwiającym współpracę grup uczestników, jest Wiki, czyli kolekcja dokumentów sieciowych tworzona wspólnie przez studentów oraz Słownik - narzędzie do budowania wspólnej listy słówek i definicji. Ponadto studenci mogą tworzyć własne profile sieciowe zawierające ich krótki opis wraz z fotografią. Pomagają one w nawiązaniu kontaktu oraz zawierają wiadomości przybliżające prowadzącemu osobę kursanta.

Współpraca na platformie OLAT jest jednym z jej kluczowych elementów. Oparta jest ona na inicjatywie pojedynczej osoby albo koordynowana przez nauczyciela. Można wyróżnić komunikację w kursach (asynchroniczna współpraca pomiędzy pojedynczymi użytkownikami, która jest częścią kursu dydaktycznego) oraz komunikację w grupach. Rozróżniane są trzy typy grup: grupy edukacyjne (powiązane z kursem), grupy projektu (niezależne od procesu dydaktycznego) i grupy uprawnień¹². Oferują one te same narzędzia współpracy, zarówno synchronicznej, jak i asynchronicznej, które mogą być aktywowane lub nie, w zależności od indywidualnych preferencji.

Każda grupa posiada własne prywatne forum. Fora mogą być również częścią kursu - prowadzący może wtedy określać ich dostępność dla poszczególnych użytkowników. Folder służy wymianie dokumentów, nad którymi użytkownicy wspólnie pracują. Dzięki specyfikacji WebDAV foldery mogą być instalowane na pulpicie użytkownika. Wiki to narzędzie zarówno do wspólnej pracy podczas tworzenia dokumentów, jak i do zarządzania wiedzą. Komunikację w czasie rzeczywistym umożliwia Czat - dostępny, gdy platforma ma zainstalowany komunikator Instant Messaging. Umożliwia on prowadzenie zarówno rozmów indywidualnych, jak i grupowych dyskusji w pokojach czatu. Pokój czatu może być przypisany do kursu lub grupy użytkowników. Co więcej, komunikator jest automatycznie zsynchronizowany z grupą projektu.

Inne ciekawe narzędzia to Informacja (krótka wiadomość, którą otrzymuje student po rozpoczęciu pracy z grupą), Formularz kontaktu oraz Kalendarz. Podobnie jak w Moodle, studenci mogą tworzyć własne profile sieciowe wyświetlające nie tylko ich osobiste informacje i fotografie, ale również informacje o kursach, w których użytkownicy platformy uczestniczą, i grupach, do których należą.

Wsparcie

Wsparcie na platformie Moodle można otrzymać bezpłatnie, biorąc udział w dyskusjach prowadzonych na stronie http://www.moodle.org. Dodatkowo pod adresem http://www.moodle.com oferowane są płatne konsultacje.

W przypadku platformy OLAT bezpłatne wsparcie można otrzymać, podobnie jak w przypadku platformy Moodle, od osób aktywnych w ramach grup dyskusyjnych (https://lists.uzh.ch/lists.olat.org/sympa/info/olat-users) lub od głównych jej deweloperów oraz administratorów. Wszelkie usługi związane z wdrażaniem tej platformy, w przypadku braku możliwości samodzielnej jej instalacji, konfiguracji lub administracji, są oferowane odpłatnie¹³.

Wymagania systemowe

Platforma Moodle została stworzona głównie dla systemu Linux, w oparciu o Apache, MySQL oraz PHP (znana też jako architektura LAMP). Możliwe jest jednak zainstalowanie jej na innych systemach operacyjnych, jak Unix czy Windows. Platforma zbudowana jest jako klasyczna, internetowa aplikacja bazodanowa¹⁴. Oznacza to, że dane związane z zasobami czy użytkownikami przechowywane są nie w pamięci platformy, lecz w bazie danych (i stąd za każdym razem pobierane). System współpracuje głównie z bazami danych MySQL lub PostgreSQL, ale wspiera również Oracle. Aplikacja wymaga tylko jednej z tych baz, która może być następnie współdzielona z innymi aplikacjami. Wymagane jest, aby komputer-serwer korzystający z Moodle posiadał uruchomiony serwer baz danych i serwer WWW obsługujący PHP, a także aby zainstalowany był na nim język skryptowy PHP (w wersji 4.1.0 lub późniejszej). Obsługiwane są wszystkie znane przeglądarki internetowe.

Moodle jest zaskakująco prostym do zainstalowania systemem, konfigurującym się w dużym stopniu automatycznie. Pliki instalacyjne platformy można pobrać ze strony http://moodle.org/downloads/. Dostępny jest również polski pakiet językowy. Modernizacja platformy jest darmowa. Dokładny opis instalacji systemu znajduje się pod adresem http://docs.moodle.org/en/Installing_Moodle.

Platforma Moodle dostępna jest w postaci, która umożliwia obsługę jednej jednostki organizacyjnej, w ramach jednego serwera wirtualnego i jednej bazy danych. Zatem jest zoptymalizowana w szczególności dla mniejszych instalacji i aktywności na mniejszą skalę, jak szkoły, mniejsze uczelnie, niewielkie i niezależne projekty czy krótkoterminowe szkolenia.

OLAT to prosta aplikacja uruchamiana w oknie przeglądarki na komputerze ucznia lub nauczyciela. Jej pierwsza wersja oparta była na języku PHP, natomiast od wersji 3.0 jest aplikacją opartą wyłącznie na języku JAVA (standard J2EE - Java2 Enterprise Edition) oraz wykorzystującą zaawansowaną strukturę MVC¹⁵, która gwarantuje szybki rozwój. Platforma OLAT może być stosowana na różnych systemach operacyjnych - Windows, MacOSX, Linux, BSD, Unix czy Solaris. Do jej zainstalowania wymagane są bezpłatne komponenty, takie jak: serwer internetowy (Apache), serwer WWW (Tomcat), dowolna baza danych (zalecane - Oracle, MS SQL Server, MySQL, PostgreSQL), mechanizm zarządzania danymi (XML) oraz serwer komunikatora (np. Openfire). Od wersji 2.0 system OLAT jest zoptymalizowany pod kątem przeglądarki Mozilla Firefox, ale od wersji 6 może być uruchamiany praktycznie na wszystkich przeglądarkach. Jest to związane z faktem, że układ platformy oparty jest na strukturze YAML-CSS¹⁶ i trybie Ajax dla nowszych przeglądarek lub Non-Ajax dla starszych.

Pliki instalacyjne można pobrać ze strony http://www.olat.org/downloads/. Modernizacja jest również darmowa. Opis instalacji dostępny jest pod adresem http://www.olat.org/docu/install/index.html.

Platforma OLAT (od wersji 6.x) wspiera skalowalność i umożliwia klastrowe uruchamianie systemu, czyli pracę dużej liczby - około 1000 - równocześnie zalogowanych użytkowników. A zatem, w przeciwieństwie do Moodle, jest ona bardziej odpowiednia dla dużych instalacji w organizacjach i na kampusach, z szeroko stosowanym kształceniem na odległość oraz dla długoterminowych projektów i szkoleń.

Inne cechy

Dostępność platformy
Moodle jest system o prostej, ale nieco chaotycznej strukturze i dość słabo zorganizowanym interfejsie graficznym. Struktura graficzna oparta na z góry określonych szablonach umożliwia dokonywanie jedynie drobnych modyfikacji wewnątrz instalacji platformy (głównie jako nowa aktywność w kursie). Możliwe jest stosowanie prostego interfejsu przeglądarki (np. bez Javascript) z niewielką liczbą ramek. Zaletą platformy jest jej wsparcie wielojęzykowe - obsługuje ok. 77 różnych języków obcych (w tym język polski) wraz z prostą nawigacją pomiędzy nimi.

OLAT jest natomiast systemem o bardziej rozbudowanym interfejsie graficznym. Ma prostą, ale dobrze zorganizowaną nawigację - składowe platformy mają taki sam wygląd i nie różnią się sposobem poruszania się po nich. Istotną cechą platformy jest jej rozszerzalność, dzięki czemu łatwiej jest ją aktualizować i modernizować. OLAT posiada wbudowane specjalne narzędzie tłumaczenia, z użyciem którego można tworzyć nowe i modyfikować istniejące ustawienia. Obsługuje ok. 15 języków, w tym język polski. Dodatkowo dysponuje specjalnym trybem Web 2.a, zoptymalizowanym pod kątem ułatwienia dostępu osobom niedowidzącym.

Wersja DEMO
Obie platformy udostępniają wersję demonstracyjną, umożliwiającą przetestowanie ich różnych funkcji z perspektywy administratora, nauczyciela lub studenta. Są one dostępne odpowiednio:

• dla Moodle na stronie http://demo.moodle.net/,
• dla OLAT na stronie http://demo.olat.org.

Istotną różnicą pomiędzy wersjami demonstracyjnymi obu platform jest tzw. „czas życia” utworzonych na nich elementów, np. kursów. W przypadku Moodle jest to jedna godzina (od momentu zalogowania się), natomiast reinstalacja serwera platformy OLAT odbywa się raz w tygodniu.

Pomoc dla użytkownika
Moodle udostępnia narzędzie pomocy online oraz Przewodnik dla użytkownika . Jest on dostępny w formie Wiki, również w języku polskim, jednak nie wszystkie elementy są przetłumaczone.

OLAT również posiada Przewodnik użytkownika zawierający informacje dotyczące tworzenia kursów i organizacji procesu dydaktycznego na platformie. Co więcej, treść przewodnika dotyczy również innych zaawansowanych funkcji platformy. Ten sam przewodnik jest automatycznie generowany w formie kursu online podczas instalacji platformy. Materiał jest dostępny wewnątrz platformy w formie Wiki w języku niemieckim, włoskim, angielskim i francuskim. Trwają prace nad tłumaczeniem na inne języki, w tym na język polski.

Podsumowanie

Na zakończenie podsumowane zostaną krótko te aspekty rozważanych tutaj platform e-learningowych, w których ujawniają się najistotniejsze różnice:

• Ograniczona licencja GNU GPL sprawia, że na platformie Moodle w przypadku wprowadzania nowych, niedozwolonych przez tę licencję modyfikacji mogą wystąpić trudności, np. niezgodność modułów (moduły utworzone w jednej wersji systemu mogą nie działać w innej wersji). W przeciwieństwie do Moodle, elastyczna licencja Apache platformy OLAT zapisuje każdy nowy element, a więc pozwala na własne, dowolne rozszerzenia i modyfikacje.
• Moodle jest systemem opartym głównie na kursach. Oznacza to, że większość działań odbywa się wewnątrz kursów, a poza nimi platforma oferuje niewielką liczbę innych aktywności związanych z nauczaniem. Natomiast OLAT, jako niezależne środowisko uczenia się, przewiduje pracę grupową - funkcjonalność, która może być również stosowana poza kursami.
• Moodle wymaga wybrania przez prowadzącego jednego z trzech formatów kursów. Dla osób preferujących bardziej elastyczne rozwiązania odpowiedni może być OLAT, umożliwiający definiowanie własnych kursów i zachowywanie ich jako „kursy tymczasowe”.
• Oba systemy umożliwiają komunikację zarówno w trybie asynchronicznym, jak i synchronicznym. Jednakże Moodle, w przeciwieństwie do OLAT, umożliwia prowadzenie wideokonferencji (od wersji 1.7 - moduł WiziQ).
• OLAT udostępnia studentom wewnętrzne narzędzie do komunikowania się (Instant messaging). Moodle nie posiada wewnętrznego komunikatora.
• Oba systemy są w pełni kompatybilne z aktualnym standardem importu i eksportu (SCORM dla kursów, QTI dla quizów). Niestety słabą stroną platformy Moodle jest jej niedostatecznie elastyczne zarządzanie zasobami edukacyjnymi.
• Istotnym ograniczeniem Moodle jest fakt, że ze względu na architekturę dane nie mogą być przechowywane w pamięci systemu, ale muszą być zawsze pobierane z bazy danych lub systemu plików.
• Oba systemy mają ten sam wiek. Jednakże podczas gdy Moodle nadal opiera się na oryginalnej wersji architektury z 1999 roku, OLAT został radykalnie przebudowany (w odpowiedzi na problemy z pierwotną architekturą, która była podobna do tej zastosowanej w Moodle).

Reasumując, Moodle jest rozbudowaną platformą posiadającą bardzo duże możliwości. Zaimplementowane w niej narzędzia komunikacyjne pozwalają użytkownikom na swobodną wymianę informacji, a prowadzącym na odbieranie komunikatów zwrotnych od uczestników zajęć. Platforma Moodle jest najczęściej używanym systemem e-learningowym do prowadzenia zajęć dydaktycznych i weryfikacji wiedzy. Jednakże ciekawą i wartą uwagi alternatywą dla Moodle jest platforma OLAT. Posiada ona zarówno dostatecznie rozbudowany system komunikacji, jak i odpowiednie narzędzia do zarządzania zasobami i użytkownikami. Umożliwia współdzielenie zasobów i ich wielokrotne wykorzystywanie, a także obsługę standardów pozwalających na tworzenie materiałów edukacyjnych oraz ich wykorzystywanie w kursach.

Bibliografia

• P. Catherall, Delivering E-learning for Information Services in Higher Education, Chandos Publishing, USA 2005.
• E. Palka, Platforma OLAT jako narzędzie zdalnej edukacji - cz. II, „e-mentor” 2010, nr 2.

Netografia

• K. Andrelczyk, Platformy e-Learningowe, 2006, http://www.krzysztof.andrelczyk.org/rozne/art_platformy.pdf.
• F. Gnägi, OLAT-Moodle comaprision, 2006, http://www.frentix.com/de/olat/docu/OLAT-MOODLE-en.pdf.
• OLAT - darmowa platforma e-learningowa, http://www.geomatikk.pl/olat/.
• OLAT - Your Open Source LMS, http://www.olat.org/website/en/html/index.html.
• Moodle, http://moodle.org/.
• Społeczność EduTools, http://www.edutools.info.